De orchideeën van Nederland, Dekker H. Kreutz C.A.J.

Ecologie - verspreiding - bedreiging - beheer

Meer dan drie kilo boek, ruim 500 pagina's, honderden foto's. En dat allemaal voor in totaal 49 planten. 44 Soorten orchideeën die nu nog in Nederland voorkomen en 5 die verdwenen zijn. Een boek dus voor een klein, select gezelschap van plantenfanaten en vakspecialisten. Nee dus.

De orchideeën van Nederland is een boek dat iedere natuurliefhebber zal boeien. Het is een boek om heerlijk in te bladeren. Plaatjes kijken: foto's van natuurgebieden en afzonderlijke planten en schitterende detailopnamen. Kaarten bestuderen: van elke orchideeënsoort is een verspreidingskaart opgenomen. De spreidingsgegevens worden weergegeven in kilometerblokken. Met behulp van een topografische kaart kunt u dus vrij nauwkeurig nagaan waar orchideeën in uw omgeving voorkomen. En natuurlijk ook lezen: iedere soort wordt uitgebreid beschreven. Steeds volgens hetzelfde schema: de kenmerkende eigenschappen, de biotoop en de verspreiding. De teksten getuigen van een in jaren opgebouwde vakkennis. Schitterend!

Fascinatie
Ook ik ben gevallen voor de orchidee. Ik weet het nog precies. Voor de eerste keer zag ik een Vliegenorchis. Ik heb er zeker een half uur op mijn knieën voorgelegen. (De eerlijkheid gebiedt mij trouwens om toe te geven dat het twee exemplaren waren. Het eerste exemplaar heb ik, voordat ik er erg in had, met mijn grote wandelschoenen vertrapt.) Volgens de boekjes: de bruin tot roodbruine bloem lijkt inderdaad precies op een vlieg. Fascinerend.

Achteruitgang
In de afgelopen honderd jaar zijn in Nederland 9 soorten orchideeën verdwenen. Het merendeel van de 44 soorten die nog voorkomen, gaat ook langzaam achteruit. Slechts enkele soorten, zoals Bijenorchis, Hondskruid en Rietorchis hebben zich uitgebreid.
De oorzaken voor de achteruitgang zijn de bekende trits: eutrofiëring, verdroging en verzuring. Vanzelfsprekend hoort het oprukken van de stedelijke bebouwing en wegaanleg hier ook bij.

Sleutelrol
Dit is een belangrijk boek. Om meerdere redenen. Orchideeën spreken veel mensen aan. Vandaar dat zij een sleutelrol kunnen spelen bij natuurbehoud. Vergelijk het maar met de rol die de zeehonden spelen in de discussies rond het behoud van de Waddenzee. Op vrijwel geen enkele folder of poster ontbreekt een foto van zo'n eenzaam jong zeehondje dat je aankijkt met zijn zielige oogjes. Probeer dan maar eens tegen te zijn!
Hoe groter de kennis van orchideeën, hoe beter er rekening mee gehouden kan worden. In het boek is een apart hoofdstuk gewijd aan mogelijke beschermingsmaatregelen. Gedetailleerd wordt uitgelegd welke inrichtingsmaatregelen mogelijk zijn. Verplichte kost dus voor terreinbeheerders. Onmisbaar is bijvoorbeeld de bloeitijdentabel. Met deze tabel kan het juiste maaitijdstip bepaald worden.